Wat is Quality of Life / Kwaliteit van Bestaan?

De laatste jaren maakt het concept ‘Kwaliteit van bestaan’ een opmars in verschillende sectoren (bijv. sociale wetenschappen, economie, geneeskunde). Het concept ‘Kwaliteit van Bestaan’ is ontwikkeld tot een sociaal concept dat een richtlijn vormt voor:

  • de praktijk en kwaliteitsverbeteringen;
  • een criterium voor het beoordelen van de effectiviteit in de praktijk en bij strategieën;
  • én een conceptueel model voor het meten van individuele uitkomsten (Schalock et al., 2008).

Kwaliteit van bestaan bevorderen

Het heeft ervoor gezorgd dat we anders zijn gaan denken over mensen met een beperking en over hoe we het beleid en de praktijk moeten veranderen om de individuele uitkomsten, kwaliteit van bestaan, te bevorderen.

Er wordt al vele jaren over het concept Kwaliteit van Bestaan gediscussieerd, waardoor er meer dan 200 definities te vinden zijn in de vroege literatuur over dit onderwerp. Sinds het begrip echter een rol is gaan spelen bij de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, is de focus verschoven van het proberen kwaliteit van bestaan te definiëren, naar het bepalen wat de belangrijkste domeinen en indicatoren van de kwaliteit van bestaan zijn.

8 domeinen volgens Schalock en Verdugo

De volgende acht domeinen van Kwaliteit van Bestaan worden door de op dit terrein toonaangevende wetenschappers Schalock en Verdugo onderscheiden. Er blijken geen culturele verschillen ten aanzien van deze domeinen te bestaan (Jenaro et al., 2005; Schalock et al., 2005). Het betreft de volgende domeinen: 

  • Persoonlijke ontwikkeling: de kans krijgen om als mens te groeien; groeien in je gevoel van eigenwaarde, leren door het zelf te ervaren, maar ook simpel door naar school te kunnen gaan
  • Zelfbepaling: veiligheid en waardigheid/zelfrespect ontlenen aan het feit dat je je eigen keuzes mag maken, dat niet anderen steeds over je hoofd heen beslissingen nemen; zelf dingen kunnen proberen; zelf beslissen dat je iets wil proberen; zelf bepalen hoe laat je naar bed gaat
  • Interpersoonlijke relaties: bijvoorbeeld je eigen sociaal netwerk kunnen behouden en onderhouden
  • Sociale inclusie: simpelweg ervaren dat je erbij hoort in de samenleving, dat je mens onder de mensen bent
  • Emotioneel welbevinden: bijvoorbeeld respect en voor vol worden aangezien, je veilig en zeker kunnen voelen in je leven
  • Lichamelijk welbevinden: serieus genomen te worden in je lichamelijke integriteit; indien nodig naar je eigen huisarts
  • Materiaal welbevinden: materiele omstandigheden die je je menselijke waardigheid doen behouden, bijvoorbeeld je eigen w.c., bezoek kunnen ontvangen in je eigen woning, in privacy
  • Rechten ervaren die je toekomen!

VN-Verdrag

Op 13 december 2006 hebben de Verenigde Naties het ´Verdrag inzake de rechten van personenen met een handicap´ (CRPD) aangenomen.

Het VN-verdrag handicap trad op 14 juli 2016 in Nederland in werking. Doel van dit verdrag is het bevorderen, beschermen en waarborgen van de mensenrechten van mensen met een beperking. Centrale begrippen in het verdrag zijn inclusie, persoonlijke autonomie en volledige participatie. In het verdrag is aangegeven wat de overheid moet doen om ervoor te zorgen dat de positie van mensen met een beperking verbetert (bron: www.mensenrechten.nl)

Een vergelijking tussen de mensenrechten en de domeinen van kwaliteit van bestaan laat zien dat alle rechten gelinkt kunnen worden aan de 8 domeinen van Kwaliteit van Bestaan.

Werk maken van kwaliteit van bestaan is werk maken van het VN verdrag. En andersom.

Instrumenten